Στα άδυτα Παλάτσο και μουσείων
«Η φωτογραφία μου είναι μια έκφραση ηρεμίας και σιωπής σε αυτήν τη χαοτική κοινωνία - μια αίσθηση της προοπτικής και της ισορροπίας. Αυτή είναι η θεραπεία για την ψυχή», υποστηρίζει ο διάσημος φωτογράφος εσωτερικών χώρων Μάσιμο Λίστρι.
«Η φωτογραφία μου είναι μια έκφραση ηρεμίας και σιωπής σε αυτήν τη χαοτική κοινωνία - μια αίσθηση της προοπτικής και της ισορροπίας. Αυτή είναι η θεραπεία για την ψυχή», υποστηρίζει ο διάσημος φωτογράφος εσωτερικών χώρων Μάσιμο Λίστρι.
Βιβλιοθήκη Real Gabinete de Leitura, Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
«Κάθε φορά που παίρνω μια φωτογραφία είναι σαν την πρώτη φορά που ένας θησαυρός αποκαλύπτεται, το πρώτο συναίσθημα, είτε πρόκειται για ένα άδειο δωμάτιο είτε για τους μεγαλύτερους θησαυρούς του Βατικανού», τονίζει. Και εάν για τον ίδιο η φωτογραφία αποτελεί ίαση ψυχής, για τον επισκέπτη γίνεται ταξίδι. Ενα ταξίδι στο παρελθόν, σε χώρους και τόπους που ο φακός του καλλιτέχνη μεταμορφώνει. Σαν μια άλλη Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, ο θεατής των φωτογραφιών του Λίστρι πέφτει στη λαγότρυπα και περιπλανιέται σε έναν φανταστικό κόσμο. Εκκλησίες και παλάτσο, μουσεία και βιβλιοθήκες, χώροι και τόποι σε όλο τον κόσμο τού αποκαλύπτονται άδειοι, ακίνητοι, σιωπηλοί αλλά όχι «νεκροί».
Στην Ελλάδα θα δούμε για πρώτη φορά έργα του Μάσιμο Λίστρι στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, στην έκθεση με τίτλο «Massimo Listri. Φωτογραφική Αρχιτεκτονική». Εγκαινιάζεται στις 16 Ιανουαρίου (και διαρκεί έως τις 16 Μαρτίου), σε επιμέλεια Μάγδας Μπαλτογιάννη.
Η έκθεση παρουσιάζει μια επιλογή φωτογραφιών του καλλιτέχνη η οποία περιλαμβάνει τις εικονικές του προοπτικές για τα μπαρόκ παλάτια, τους νεοκλασικούς εσωτερικούς χώρους και τις αναγεννησιακές βιβλιοθήκες. Περίπου 35 έργα που απεικονίζουν 26 διαφορετικούς χώρους (σε διαστάσεις 1x1,20, 1x1,50 και 1,80x2,25) εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλου ενδιαφέροντος αποκαλύπτουν τα «μυστικά» τους.
Παλάτσο Ducale di Massa
«Δεν πρόκειται για απλή αποτύπωση του χώρου. Του δίνουν μια άλλη πνοή, μια διαφορετική ανάσα. Μ' αυτό το σκεπτικό τις επέλεξα», υπογραμμίζει η κυρία Μάγδα Μπαλτογιάννη. Ο φωτογράφος, που έχει ως έδρα του τη Φλωρεντία, όντας γοητευμένος από τον απόλυτο έλεγχο της σύνθεσης που του επιτρέπει να έχει η αρχιτεκτονική θεματολογία, φωτογραφίζει τον άψυχο κλασικισμό εδώ και πολλά χρόνια. Περισσότερο από απλή καταγραφή της αρχιτεκτονικής, ο Λίστρι ανακαλύπτει εκ νέου τους ιστορικούς χώρους και μας καλεί να τους εξετάσουμε με φρέσκια ματιά.
Τι είναι αυτό που κάνει το έργο του μοναδικό; «Η αίσθηση που δημιουργείται στον θεατή ότι ανακαλύπτει διαφορετικά στοιχεία, λεπτομέρειες και παραμέτρους. Βλέπει αλλιώς, με άλλη ματιά, χώρους τους οποίους πιθανόν να έχει επισκεφθεί. Αλλά κι άλλους όπου δεν έχει πρόσβαση ή όπου δεν έχει τύχει να πάει», απαντά η επιμελήτρια της έκθεσης.
Φωτογραφία από τις Βερσαλλίες
Η διαδρομή μέσα από τις φωτογραφίες του Λίστρι οδηγεί τον επισκέπτη στα άδυτα του Βατικανού αλλά και στις Βερσαλλίες, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βενετία (Εθνική Βιβλιοθήκη Μαρκιάνα), στη Στοκχόλμη (Αντικμιουζέουμ), στο Τορίνο, στη Νάπολη (εκκλησία Ντι Σάντι Κοσμά ε Νταμιάνο), στην Κοπεγχάγη (Μουσείο Thorvaldsen), στο Παλάτσο Πίτι, το Παλάτσο Τζαρντίνι κ.ά.
«Είναι σαν να κρυφοβλέπει» μέσα από τη μηχανή του Λίστρι. «Είναι πολύ καλός φωτογράφος, έχει το ταλέντο να διαλέγει τον συνδυασμό γωνίας και φωτός. Διαθέτει ένα τελείως προσωπικό τρόπο να βλέπει. Αισθάνεται. Είναι καλλιτέχνης. Πιστεύει ότι ο καλλιτέχνης είναι δημιουργός με την έννοια ότι δίνει πνοή σε έναν χώρο. Δεν τον ενδιαφέρουν τα έμψυχα, αλλά να αποτυπώσει τον χώρο διαφορετικά». Γι αυτό... «όλοι είναι χώροι άδειοι. Δίχως πρόσωπα κι ανθρώπους. Τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες... κι αυτό δημιουργεί μια γοητεία».
Παλάτσο Reale, Νάπολη
Ο Λίστρι κάνει τους εσωτερικούς χώρους να φαίνονται απόλυτα ζωντανοί, σαν να έχουν τη δική τους μυστική ζωή που ο ίδιος μόνο μπορεί να αποκαλύψει. «Εκκλησίες που αποδομούνται στη Σικελία με σοβάδες που πέφτουν, αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που μπαίνουν μέσα τα πουλιά κι η φθορά τα έχει αγκαλιάσει, μέσα από τις φωτογραφίες του Λίστρι σού γεννούν θαυμασμό και μια διαφορετική αίσθηση απ' ό,τι όταν τα βλέπεις ζωντανά. Χωρίς να τα ωραιοποιεί, δεν ενοχλεί τόσο η καταστροφή τους. 'Η το παλάτσο στο Τορίνο όπου μέχρι και οι γκραφιτάδες έχουν επέμβει διατηρεί την αρχοντιά, την ομορφιά του, και διηγείται όλη την ιστορία του όταν το βλέπεις φωτογραφημένο από τον Λίστρι».
Η κυρία Μπαλτογιάννη δεν μπορεί εύκολα να διαλέξει μια φωτογραφία από αυτές που θα δούμε στην Ελλάδα. Σίγουρα πάντως «η Αίθουσα των Καθρεπτών στις Βερσαλλίες, με ένα σχεδόν βραδινό φως, σε ένα περίεργο μπλε, είναι γοητευτική. Αν και υπάρχει ένα ενιαίο φως, αποδίδεται όλη τη λάμψη του χώρου».
Ο Μάσιμο Λίστρι έχει την ικανότητα να αποκαλύπτει τις ιστορίες που παραμένουν κρυμμένες πίσω από την επιφάνεια. Το μυστικό του; «Είναι καθαρά θέμα ευαισθησίας», λέει ο ίδιος. «Το μυστικό βρίσκεται στο φως που αναδεικνύει τις λεπτομέρειες. Γι' αυτό σίγουρα προτιμώ να χρησιμοποιώ φυσικό φως, όταν είναι δυνατόν», σημειώνει.
Οι φωτογραφίες του Λίστρι μεταδίδουν την εκκωφαντική σιωπή, λες και ο χρόνος έχει σταματήσει και οι άνθρωποι έχουν ξαφνικά εξαφανιστεί και το μόνο πράγμα που τους θυμίζει είναι οι εσωτερικοί χώροι που άφησαν πίσω τους, τα ερείπια της ζωής και τα πάθη τους, η τέχνη τους και ο πολιτισμός τους. Δεν εκπλήσσεται κανείς γιατί οι εσωτερικοί χώροι του έχουν αποκτήσει μεγάλη φήμη και πολλοί άνθρωποι τον έχουν τιμήσει με την εμπιστοσύνη τους, δίνοντάς του το προνόμιο της φωτογράφησης μοναδικών και περιορισμένων χώρων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, του Μουσείου του Βατικανού στη Ρώμη και του Παλάτσο Πίτι στη Φλωρεντία.
«Κάθε περίσταση, κάθε φωτογραφία είναι απλώς μοναδική...»
Μέσα στην 30χρονη καριέρα του ο Μάσιμο Λίστρι, παρόλο που έχει πειραματιστεί με όλα τα είδη, έχει γίνει διάσημος για τις φωτογραφίες εσωτερικού χώρου. Ο Λίστρι ήταν 16 ετών όταν ανακάλυψε το πάθος του για τη φωτογραφία. Αφορμή στάθηκαν τα βιβλία και τα περιοδικά που ο πατέρας του, δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας, λάμβανε στο σπίτι. Εχοντας πρόσβαση στις σύγχρονες τάσεις, του δόθηκε η ευκαιρία να ανακαλύψει τον κόσμο των τεχνών και της φωτογραφίας και κυριολεκτικά να τον ερωτευτεί.
Από τότε δεν έχει σταματήσει τη λήψη φωτογραφιών, έχοντας παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές εκθέσεις από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη έως το Μιλάνο, το Χονγκ Κονγκ και τη Λατινική Αμερική. Ο ίδιος όταν ερωτάται τι είναι πιο σημαντικό, η τεχνική ή η διαίσθηση, επισημαίνει: «Η διαίσθηση είναι κάτι που δεν μπορεί να σου το μάθει κανείς. Είναι τα συναισθήματά σου, ο τρόπος που κοιτάς το θέμα σου. Η τεχνική είναι απλώς ένα εργαλείο που όλοι πρέπει να μάθουν από την αρχή της καριέρας τους».
Ενστικτο
Σε ό,τι αφορά τις πιο σημαντικές επιρροές στο έργο του, ο ίδιος δηλώνει χωρίς δεύτερη σκέψη την αγάπη του στους ζωγράφους Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα και Βερμέερ.
Ο Λίστρι πιστεύει ότι δεν υπάρχουν μυστικά στη φωτογραφία και, υπ' αυτή την έννοια, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που πρέπει να έχει ο φωτογράφος στο μυαλό του όταν φωτογραφίζει εσωτερικούς χώρους. «Ο Προυστ έγραψε ότι οι πράξεις της δημιουργίας δεν έχουν νόμους προτεραιότητας. Είναι ένα ένστικτο, μια μεγάλη, σκοτεινή και ακατανόητη δύναμη, που δεν μπορεί ποτέ να επαναληφθεί. Κάθε περίσταση, κάθε φωτογραφία είναι απλώς μοναδική».
Διοργάνωση έκθεσης: Massimo Listri και Μουσείο Μπενάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου